Op zondag 13 oktober vinden de lokale en provinciale verkiezingen plaats, wat betekent dat we die dag allemaal weer naar de stembus gaan. Sommige burgers moeten bovendien voorzitter of bijzitter zijn in een stem- of telbureau. Aangezien de verkiezingen op een zondag vallen, vormt dit voor de meeste werknemers geen probleem. Toch moeten sommigen ook werken op zondag; we lijsten kort de rechten en plichten op indien een werknemer op het werk afwezig is naar aanleiding van deze verkiezingen.
Er zijn twee situaties die kunnen leiden tot de afwezigheid van een werknemer:
de werknemer gaat zelf stemmen;
de werknemer wordt aangeduid als voorzitter, secretaris of bijzitter van een stem- of telbureau.
1. De werknemer gaat stemmen
Stemmen is, behalve voor de gemeenteraadsverkiezingen in Vlaanderen, verplicht in België. Dit betekent dat werknemers verplicht zijn om naar het stemhokje te gaan. In Vlaanderen is die afwezigheid geen verplichting, maar de werknemers mogen uiteraard wel gaan stemmen.
Om hun wettelijke verplichting of recht te vervullen, hebben werknemers de keuze tussen persoonlijk naar de stembus gaan om te stemmen, of stemmen met een volmacht.
Zelf gaan stemmen
Een werknemer heeft recht op de nodige tijd om zijn stem uit te brengen. Als het niet mogelijk is om buiten de werkuren te gaan stemmen, kan hij dit tijdens de werkuren doen. De werknemer moet zijn afwezigheid uiteraard vooraf met de werkgever overleggen. Voor de tijd die de werknemer nodig heeft om te gaan stemmen, is er geen behoud van loon. De werknemer kan er uiteraard voor kiezen om bijvoorbeeld vakantie te nemen, inhaalrust voor overuren in te zetten,...
Stemmen bij volmacht
Een werknemer kan er ook voor kiezen om te stemmen bij volmacht, wat betekent dat hij een ander persoon machtigt om namens hem te stemmen. De werknemer kan een volmacht geven aan elke kiesgerechtigde; een familieband of dergelijke is niet vereist.
Dit formulier is gratis verkrijgbaar bij de gemeente waar je werknemer woont of kan gedownload worden op één van de volgende websites:
https://www.vlaanderen.be/vlaanderen-kiest/a95-volmacht
https://electionslocales.wallonie.be/home/actualites/actualites/procurations.html
https://verkiezingen.brussels/stemmen-met-een-volmacht
https://gemeindewahlen.be/desktopdefault.aspx/tabid-5569/9897_read-53014/
Aangezien de werknemer aan het werk is, ontvangt hij het overeengekomen loon voor de gewerkte uren.
2. De werknemer is lid van een stem- of telbureau
Ook de werknemer die voorzitter, secretaris of bijzitter is van een stem- of telbureau, heeft het recht om afwezig te zijn van het werk om zijn plicht te vervullen. Als werkgever kan je dit niet verbieden. Afhankelijk van de situatie zal de afwezigheid met of zonder loonbehoud zijn.
Er is een behoud van loon (in de vorm van klein verlet) voor de bijzitters in een hoofdstembureau, een enig stembureau en in een hoofdbureau voor stemopneming. Het recht op klein verlet geldt uiteraard enkel wanneer de werknemer op het moment dat hij als bijzitter moet fungeren, normaal aan het werk moest zijn.
Wie wordt opgeroepen als voorzitter of secretaris, heeft daarentegen geen recht op behoud van loon, tenzij dit wordt toegekend door een individuele of een collectieve arbeidsovereenkomst. De werknemer kan er uiteraard voor kiezen om bijvoorbeeld vakantie te nemen, inhaalrust voor overuren in te zetten,...